- Thoái hóa điểm vàng thể ướt tuổi già có thể tiến triển nhanh chóng gây ra mất thị lực trung tâm do mạch máu trong mắt bị rò rỉ.
- Điều trị sớm có thể làm giảm mức độ mất thị lực.
- Bằng cách theo dõi chặt chẽ tình trạng bệnh, có thể xác định những thay đổi sớm của bệnh, điều này sẽ có lợi cho việc điều trị kịp thời.
Võng mạc là bề mặt ở phía sau của mắt ghi lại hình ảnh và truyền những tín hiệu này dọc theo dây thần kinh thị giác đến não.
Ở trung tâm của mỗi võng mạc là điểm vàng. Điểm vàng xử lý tầm nhìn trung tâm và giúp chúng ta tập trung vào các nhiệm vụ như lái xe, nhìn rõ chi tiết, nhận dạng khuôn mặt …
Khi bị thoái hóa điểm vàng, các tế bào trong điểm vàng suy thoái và điều này có thể ảnh hưởng đến tầm nhìn của người bệnh.
Thời gian đầu, có thể không nhận biết được bất kỳ sự suy giảm thị lực nào. Tuy nhiên, bác sĩ nhãn khoa sẽ có thể thấy những thay đổi trên võng mạc. Khi thoái hóa điểm vàng tiến triển, người bệnh sẽ bắt đầu nhận thấy sự suy giảm thị lực.
Thoái hóa điểm vàng là do sự kết hợp của các yếu tố môi trường và di truyền. Bệnh cũng thường được gọi là thoái hóa điểm vàng do tuổi tác (AMD) do thường thấy ở những người trên 55 tuổi.
Theo thống kê từ tổ chức Y khoa Hoa Kỳ , khoảng 85 đến 90 phần trăm các trường hợp chẩn đoán AMD là AMD thể khô (Có sự teo giảm kích thước của điểm vàng). Và chỉ có 10 đến 15 phần trăm còn lại là AMD ướt (Tiết dịch).
AMD thể ướt
Với AMD thể khô, tế bào thụ cảm ánh sáng và tế bào biểu mô sắc tố võng mạc (RPE) trong điểm vàng sẽ yếu và chết dần. Điều này có thể tiến triển thành AMD thể ướt khi tế bào chết gây ra sự phát triển bất thường của các mạch máu trong khu vực. Các mạch này bị rò rỉ và chảy máu, sẽ làm mất thị lực trung tâm của người bệnh.
Cả AMD ướt và khô đều gây suy giảm thị lực trung tâm, nhưng tác hại này xảy ra nhanh hơn với AMD thể ướt. AMD thể ướt có thể ảnh hưởng đến thị lực của người bệnh trong vòng vài tuần, không giống như AMD thể khô, có thể mất nhiều năm trước khi gây mất thị lực.
Các triệu chứng
Với AMD ướt, bạn có thể có một vùng trống hoặc mờ ở giữa tầm nhìn. Người bệnh cũng có thể gặp biến dạng thị giác như các đường thẳng hoặc bề mặt bị uốn cong hoặc gợn sóng.
Ánh sáng yếu có thể gây ra những khó khăn về thị giác và người bệnh có thể không nhận ra khuôn mặt dễ dàng như trước đây.
Bệnh nhân thậm chí có thể gặp phải ảo giác thị giác được gọi là hội chứng Charles Bonnet. Điều này xảy ra khi não cố gắng bù đắp cho sự gián đoạn tầm nhìn bằng cách chèn những hình ảnh không có thật, chẳng hạn như hoa hoặc động vật. Cần nhớ là loại ảo giác này là một phần của mất thị lực và không phải do trí óc người bệnh bị giảm sút.
Những lựa chọn điều trị
AMD thể ướt không có cách chữa trị hoàn toàn, nhưng điều trị kịp thời có thể làm chậm sự tiến triển của nó và giúp giảm các triệu chứng.
Thay đổi lối sống
Thay đổi lối sống có thể bảo vệ tầm nhìn của người bệnh. Tập thể dục thường xuyên, duy trì cân nặng phù hợp với kích thước cơ thể, ăn thức ăn bổ dưỡng như rau xanh đậm, lá xanh, kiểm soát huyết áp và cholesterol, và tránh hút thuốc. Bảo vệ đôi mắt khỏi ánh sáng mặt trời bằng mũ và kính râm có khả năng chống tia cực tím.
Vitamin có thể giúp ngăn ngừa AMD thể khô tiến triển thành AMD thể ướt. Các nghiên cứu bệnh mắt liên quan đến tuổi tác (AREDS / AREDS2) , kết quả nhận thấy rằng các chất dinh dưỡng như vitamin C và D, đồng và kẽm có thể làm chậm sự tiến triển của AMD thể khô giai đoạn đầu và giai đoạn giữa thành AMD thể ướt.
Ví dụ, trong nghiên cứu AREDS, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có nguy cơ cao bị AMD tiến triển nặng giảm khoảng 25% nguy cơ tiến triển khi được điều trị bằng sự kết hợp của các chất chống oxy hóa, kẽm và đồng. Tuy nhiên, chưa có những lợi ích rõ ràng cho những người bị AMD giai đoạn sớm hoặc những người không bị AMD.
Thuốc kê đơn
Tiêm thuốc ức chế yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu (anti-VEGF) vào mắt có thể làm giảm sự hình thành mạch máu bất thường. Thông thường, những mũi tiêm này được tiêm từ 4 đến 8 tuần một lần.
Hầu hết bệnh nhân được điều trị bằng thuốc chống VEGF – chẳng hạn như Avastin, Beovu, Eylea và Lucentis – vẫn giữ được thị lực và thậm chí có thể phục hồi lại một phần thị lực đã mất trước đó.
Các lựa chọn phẫu thuật
Phương pháp điều trị bằng laser có thể làm giảm số lượng các mạch máu bất thường trong mắt và giúp giảm thiểu lượng rò rỉ.
Một thấu kính nội nhãn (IOL) cũng có thể được phẫu thuật cấy ghép vào mắt để chuyển hướng hình ảnh đến vùng không bị tổn thương của võng mạc. Một số loại IOL khác nhau có thể được sử dụng, bao gồm cả kính viễn vọng siêu nhỏ (IMT).
Làm chậm sự tiến triển từ AMD thể khô sang thể ướt
Người bệnh bị AMD thể khô, hãy hỏi bác sĩ cách tự theo dõi các dấu hiệu cho thấy tình trạng của bản thân đang tiến triển thành AMD thể ướt. Nếu được xác định sớm, việc điều trị có thể làm giảm tổn thương thị lực.
Bác sĩ có thể đề nghị bạn thực hiện kiểm tra thị lực hàng ngày bằng cách sử dụng lưới Amsler. Lưới này giúp bạn kiểm tra những thay đổi về thị lực cho thấy bạn có thể có lợi khi điều trị.
AMD thể ướt nghiêm trọng như thế nào?
Nếu không điều trị, AMD thể ướt gây mất thị lực trung tâm nhanh chóng. Mặc dù AMD thể ướt chỉ chiếm khoảng 10% các chẩn đoán thoái hóa điểm vàng, nhưng nó chiếm khoảng 90% mất thị lực đáng kể do tình trạng này.
Nếu người bệnh đã từng bị mất thị lực, liệu pháp vận động có thể giúp học các cách để sống với thị lực bị giảm. Chuyên gia trị liệu có thể dạy cách thay đổi môi trường và sử dụng tầm nhìn ngoại vi trong các hoạt động hàng ngày.
Bệnh nhân có thể cảm thấy lo lắng hoặc trầm cảm, điều này phổ biến khi bị mất thị lực. Chuyên gia sức khỏe tâm thần có thể giúp tìm ra các lựa chọn liệu pháp hữu ích.
Phương pháp điều trị trong tương lai
Nhiều nghiên cứu đang được tiến hành nhằm mục đích tăng hiệu quả điều trị AMD thể ướt. Các lĩnh vực điều tra bao gồm liệu pháp gen để giúp mắt tự điều chế thuốc chống lại các yếu tố tăng trưởng nội mạc mạch máu (VEGF).
Các ý tưởng đầy hứa hẹn khác bao gồm một cổng cấy ghép giúp giải phóng thuốc từ từ vào mắt và các loại thuốc tiêm kéo dài hơn và cần ít mũi tiêm hơn.
Hiện tại, không có cách chữa trị hoàn toàn AMD thể ướt, nhưng các phương pháp điều trị có thể giúp giảm mức độ mất thị lực mà người bệnh gặp phải. Ngoài ra, có thể thử một số thay đổi lối sống, dùng thuốc và phẫu thuật.
Nếu không điều trị, AMD thể ướt sẽ tiến triển gây mất thị lực trung tâm nhanh chóng.
Có thể bạn quan tâm:
